Kapsamlı Linux Komutları “Hile Sayfası” (Cheat Sheet)

admin

5 ay önce

Kapsamlı Linux Komutları “Hile Sayfası” (Cheat Sheet)

Oyunlarda hileler olur da Linux komutlarında olmaz mı? Tabii ki olur! Her işletim sisteminin kendine has kısayolları, ipuçları ve “hileleri” vardır; Linux da bu konuda istisna değil. Aslında, Linux’un esnek yapısı ve özelleştirilebilirliği, kullanıcılarına sayısız “hile” sunuyor. Bu yazıda, Linux dünyasında sıkça başvurulan komutlar ve bunların nasıl hayatınızı kolaylaştıracağı üzerine eğileceğiz. İster yeni başlayan bir Linux kullanıcısı olun, ister deneyimli bir sistem yöneticisi, bu komutlar günlük işlemlerinizi hızlandıracak ve verimliliğinizi artıracak. Hazırsanız, Linux’un gizli dünyasına birlikte dalalım ve bu güçlü işletim sisteminin sunduğu hilelerle tanışalım. İşte sizin için derlediğimiz, sıkça kullanılan Linux komutları ve bunların açıklamaları…

Kullanıcı ve Grup Yönetimi

Bu Linux Komutları, Linux’ta kullanıcı ve grup yönetimi, sistem güvenliği ve erişim kontrolü için temel bir yönüdür. Id komutu, kullanıcıların ayrıntılı bilgilerini verirken, last ve who komutları, sistemdeki oturum açma işlemleri ve etkin kullanıcılar hakkında bilgi sağlar. groupadd, adduser, userdel, ve usermod gibi komutlar, yeni kullanıcı ve grupların oluşturulması, silinmesi ve düzenlenmesi için kullanılır. Bu komutlar, sistem yöneticilerine kullanıcı ve grup yapılandırmalarını yönetme yeteneği verir ve sistem üzerinde kimin ne yapabildiğini kontrol etmelerini sağlar.

id: Bir kullanıcı hakkında detaylı bilgi (uid, gid ve grup).
last: Son girişler hakkında bilgi listeler (zaman, kullanıcı adı, IP adresi ve oturum süresi).
who: Yetkili kullanıcıları gösterir.
groupadd "testgroup": “testgroup” adında bir grup oluşturur.
adduser NewUser: “NewUser” adında bir kullanıcı ekler.
userdel NewUser: “NewUser” adında bir kullanıcıyı siler.
usermod NewUser: “NewUser” hakkında bilgileri değiştirir.

Dizin Navigasyonu

Bu Linux Komutları, Linux’ta dizin navigasyonu, kullanıcıların dosya sistemi içinde gezinmelerini sağlar. cd komutu, kullanıcıları farklı dizinlere taşıyarak, dosya sistemi içinde hızlı ve etkili bir şekilde hareket etmelerini sağlar. İster kök dizine (cd /), ister kullanıcının ana dizinine (cd) veya herhangi bir alt dizine (cd /root veya cd ..) gitmek olsun, bu komutlar dosya yönetimini ve erişimi kolaylaştırır.

cd /: Kök dizine git.
cd: Ana dizine git ($HOME değişkeni kullanılır).
cd /root: /root dizinine git.
cd ..: Bir üst seviyeye git.
cd /root/.ssh: Gizli .ssh klasörüne git.

Dosyalarla Çalışmak

Bu Linux Komutları, Linux’ta günlük operasyonların temel bir parçasıdır. ls, pwd, mkdir, rm, cp, mv, ln, touch, cat, more, head, tail, gpg, ve wc gibi komutlar, dosyaları listelemek, oluşturmak, kopyalamak, taşımak, silmek ve içeriklerini görüntülemek için kullanılır. Bu komutlar, dosya yönetimi ve veri manipülasyonu için vazgeçilmezdir ve kullanıcıların dosya sistemini etkili bir şekilde kullanmalarını sağlar.

ls -al: Geçerli klasördeki dosya ve dizinleri gösterir.
pwd: Geçerli çalışma dizinini gösterir.
mkdir NewFolder: ‘NewFolder’ adında yeni bir dizin oluşturur.
rm NewFile: ‘NewFile’ adlı dosyayı siler.
rm -f NewFile: ‘NewFile’ adlı dosyayı zorla siler.
rm -r NewFolder: ‘NewFolder’ adlı dizini yinelemeli olarak siler.
rm -rf NewFolder: ‘NewFolder’ adlı dizini zorla ve yinelemeli olarak siler.
cp oldfile1 newfile2: ‘oldfile1’ içeriğini ‘newfile2’ye kopyalar.
cp -r olddir1 newdir2: ‘olddir1’ dizinini yinelemeli olarak ‘newdir2’ye kopyalar.
mv oldfile1 newfile2: ‘oldfile1’ adını ‘newfile2’ olarak değiştirir.
ln -s /etc/log/file logfile: Bir dosyaya sembolik bağlantı oluşturur.
touch newfile: ‘newfile’ adında boş bir dosya oluşturur.
cat > newfile: STDIN’i ‘newfile’ içine alır.
more newfile: ‘newfile’ içeriğini bir ekranlık olarak çıkarır.
head newfile: ‘newfile’ dosyasının ilk 10 satırını gösterir.
tail newfile: ‘newfile’ dosyasının son 10 satırını gösterir.
gpg -c newfile: ‘newfile’ dosyasını gpg formatında şifreler.
gpg newfile.gpg: gpg dosyasını çözer.
wc newfile: ‘newfile’ dosyasındaki bayt, kelime ve satır sayısını gösterir.

Dosya/Dizin İzinleri

Bu Linux Komutları, dosya ve dizin izinleri, Linux sistemlerinde güvenliği sağlamanın temel bir yoludur. chmod ve chown komutları, dosya ve dizinlere kimin erişebileceğini ve ne tür işlemler yapabileceğini belirlemek için kullanılır. Bu komutlar, dosyaların ve dizinlerin güvenliğini sağlamak ve yetkisiz erişimi önlemek için hayati öneme sahiptir.

chmod 777 /root/ssh: Herkese tam erişim izni verir.
chmod 755 /root/ssh: Sahibine tam, diğerlerine okuma ve çalıştırma izni verir.
chmod 766 /root/ssh: Sahibine tam, diğerlerine okuma ve yazma izni verir.
chown newuser newfile: ‘newfile’ dosyasının sahibini ‘newuser’ olarak değiştirir.
chown newuser:newgroup newfile: ‘newfile’ dosyasının sahibini ve grubunu değiştirir.
chown newuser:newgroup newfolder: ‘newfolder’ dizininin sahibini ve grubunu değiştirir.
stat -c "%U %G" newfile: ‘newfile’ dosyasının kullanıcı ve grup sahiplerini gösterir.

Arama

Bu Linux Komutları, Linux’taki arama komutları, dosya içeriklerini ve dosya sistemini hızlı ve etkili bir şekilde aramak için kullanılır. grep, locate, ve find gibi komutlar, belirli kriterlere göre dosya ve dizinleri bulmak için kullanılır. Bu araçlar, büyük dosya sistemlerinde istenilen bilgilere hızlıca ulaşmak ve sistem analizi yapmak için oldukça yararlıdır.

grep searchargument newfile: ‘newfile’ içinde ‘searchargument’ı arar.
grep -r searchargument newfolder: ‘newfolder’ içindeki tüm dosyalarda ‘searchargument’ı yinelemeli olarak arar.
locate newfile: ‘newfile’ın tüm konumlarını gösterir.
find /etc/ -name "searchargument": /etc içinde ‘searchargument’ ile başlayan dosyaları bulur.
find /etc/ -size +50000k: /etc içinde 50000k’dan büyük dosyaları bulur.

Arşivleme

Bu Linux Komutları, Linux’ta arşivleme, dosyaları ve dizinleri sıkıştırarak depolama alanından tasarruf etmek ve dosya transferlerini kolaylaştırmak için kullanılır. tar ve gzip komutları, dosyaları arşivlemek ve sıkıştırmak için yaygın olarak kullanılır. Bu komutlar, yedekleme ve veri arşivleme işlemlerinde temel araçlardır.

tar -cf archive.tar newfile: ‘newfile’ dosyasından ‘archive.tar’ arşivini oluşturur.
tar -xf archive.tar: ‘archive.tar’ içeriğini çıkarır.
tar -zcvf archive.tar.gz /var/log/: /var/log/ dizininden sıkıştırılmış bir arşiv oluşturur.
gzip newfile: ‘newfile’ dosyasını sıkıştırır (uzantısı .gz olur).

Paketlerden Program Kurulumu

Bu Linux Komutları, Linux’ta paket yönetimi, yazılımları kurmak, güncellemek ve kaldırmak için kullanılır. rpm, dnf, dpkg, ve apt gibi komutlar, çeşitli Linux dağıtımlarında paket yönetimi için standart araçlardır. Bu komutlar, sistem yöneticilerine ve kullanıcılara, yazılımları kolayca yönetme ve sistemlerini güncel tutma olanağı tanır.

rpm -i pkg_program.rpm: RPM paketini kurar (CentOS, RHEL).
rpm -e pkg_name: RPM paketini kaldırır (CentOS, RHEL).
dnf install pkg_name: DNF kullanarak paket kurar (CentOS, RHEL).
dpkg -i pkg_name: DEB paketinden kurulum yapar (Debian, Ubuntu, Mint).
dpkg -r pkg_name: DEB paketini kaldırır (Debian, Ubuntu, Mint).
apt install pkg_name: Depodan paket kurar (Debian, Ubuntu, Mint).
apt remove pkg_name: Paketi kaldırır (Debian, Ubuntu, Mint).
apt upgrade && apt update: Paketleri ve depoları günceller (Debian, Ubuntu, Mint).

Süreçler

Bu Linux Komutları, Linux’taki süreç yönetimi komutları, çalışan süreçleri görüntülemek, kontrol etmek ve yönetmek için kullanılır. ps, top, kill, pkill, bg, fg, lsof, renice, pgrep, ve pstree gibi komutlar, sistem performansını izlemek ve sorunları gidermek için önemlidir. Bu komutlar, sistem kaynaklarının nasıl kullanıldığını anlamak ve sistem istikrarını sağlamak için kullanılır.

ps: Şu anda çalışan işlemleri gösterir.
ps aux | grep 'bash': ‘bash’ın PID’sini bulur.
pmap -x 11: 11 PID’li işlemi bellekte haritalar.
top: Tüm çalışan işlemleri gösterir.
kill pid: PID ile bir işlemi sonlandırır.
killall process: “process” adlı tüm işlemleri sonlandırır.
pkill process-name: İsmiyle bir işleme sinyal gönderir.
bg: Askıya alınan bir işlemi arka plana gönderir.
fg: Çalışan bir işlemi ön plana getirir.
fg process: “process” adlı işlemi ön plana getirir.
lsof: İşlemler tarafından açılan dosyaları listeler.
renice 19 PID: Bir işleme en düşük öncelik verir.
pgrep bash: ‘bash’ için PID bulur.
pstree: İşlemlerin ağaç benzeri bir temsilini gösterir.

Sistem

Sistem komutları, Linux işletim sistemi hakkında bilgi sağlar ve sistem yapılandırmasını yönetmek için kullanılır. uname, uptime, hostname, date, timedatectl, cal, w, whoami, ve finger gibi komutlar, sistem bilgisi, kullanıcı bilgisi ve zaman ayarları gibi temel bilgileri sağlar. Bu komutlar, sistem hakkında genel bir bakış sunar ve sistem yöneticilerine yardımcı olur.

uname: Sistem bilgisini gösterir.
uname -r: Linux çekirdeği hakkında bilgi gösterir.
uptime: Sistem çalışma süresini ve yükünü gösterir.
hostname: Ana makine adını gösterir.
hostname -i: Ana makinenin IP adresini gösterir.
last reboot: Yeniden başlatma geçmişini gösterir.
date: Tarih ve saati gösterir.
timedatectl: Tarih ve saat ayarlarını değiştirir ve gösterir.
cal: Takvimi gösterir.
w: Şu anda giriş yapmış kullanıcıları gösterir.
whoami: Kullanıcı adınızı gösterir.
finger root: Root kullanıcısı hakkında bilgi gösterir.

Donanım Komutları

Bu Linux Komutları, Linux’taki donanım komutları, sistem yöneticilerine ve kullanıcılara, bilgisayarlarındaki donanım hakkında detaylı bilgi sağlar. dmesg komutu, sistemin önyükleme sırasında oluşturduğu mesajları gösterirken, cat /proc/cpuinfo ve cat /proc/meminfo gibi komutlar, işlemci ve bellek hakkında bilgiler sunar. lshw, lsblk, lspci ve lsusb gibi komutlar ise sırasıyla cihaz, blok cihazı, PCI cihazı ve USB cihazları hakkında ayrıntılı bilgiler sağlar. Bu komutlar, donanım arızalarını teşhis etmek, sistem yapılandırmasını kontrol etmek ve performans optimizasyonu yapmak için kritik öneme sahiptir.

dmesg: Önyükleme sistemi mesajlarını gösterir.
cat /proc/cpuinfo: İşlemci bilgilerini gösterir.
cat /proc/meminfo: Bellek bilgilerini gösterir.
lshw: Detaylı cihaz bilgilerini gösterir.
lsblk: Blok cihaz bilgilerini gösterir.
free -m: Belleği serbest bırakır.
lspci -tv: PCI cihaz bilgilerini gösterir.
lsusb -tv: USB cihazlarını gösterir.
dmidecode: BIOS cihaz bilgilerini gösterir.
hdparm -i /dev/xda: Disk bilgilerini gösterir.
hdparm -tT /dev/xda: Diskin okuma/yazma hızını gösterir.
badblocks -s /dev/xda: Kötü sektörleri test eder.

Disk Yönetimi Komutları

Disk yönetimi komutları, Linux’ta disk alanını ve dosya sistemlerini yönetmek için kullanılır. df komutu, bağlı dosya sistemlerindeki boş alanı gösterirken, fdisk diskin bölümlendirilmesi ve yönetimi için temel bir araçtır. du komutu, belirli bir dizinde kullanılan disk alanını gösterir, bu da dosya sistemindeki alanın nasıl kullanıldığını anlamak için yararlıdır. mount komutu ise, dosya sistemlerini belirli bir dizine bağlamak için kullanılır ve bu, farklı depolama birimlerini ve ağ kaynaklarını sistem içinde erişilebilir kılar.

df -h: Bölümlerdeki boş alanı gösterir.
df -i: Dosya sistemindeki boş inodları gösterir.
fdisk -l: Diskler ve bölümler hakkında bilgi verir.
du -sh: Monteli bölümlerdeki kullanılmayan alanı gösterir.
findmnt: Tüm monte noktalarını gösterir.
mount /dev/sdb1 /mnt: Bir bölümü bir dizine bağlar.

Ağ

Bu Linux Komutları, Linux’taki ağ komutları, ağ arayüzlerini yapılandırmak, ağ bağlantısını test etmek ve ağ trafiğini izlemek için kullanılır. ip ve ifconfig komutları, ağ arayüzlerinin IP adreslerini ve diğer ağ yapılandırma bilgilerini gösterir. ping, ağ üzerindeki bir diğer bilgisayara ulaşılabilirliği test eder ve bu temel ağ sorun giderme için önemlidir. whois, dig, ve host gibi komutlar, alan adları ve IP adresleri hakkında DNS bilgileri sağlar. Bu komutlar, ağ güvenliği ve yönetimi için önemli araçlardır.

ip addr show: Tüm ağ arayüzlerinin IP adreslerini gösterir.
ip address add 192.168.0.1/24 dev eth0: Bir arayüze IP adresi atar.
ifconfig: Tüm ağ arayüzlerinin IP adreslerini gösterir.
ping 192.168.0.1: Bir IP adresine bağlantı testi yapar.
whois domain: Alan adı bilgilerini gösterir.
dig domain: Alan adının DNS bilgilerini getirir.
dig -x 192.168.0.1: Ters DNS çözümlemesi yapar.
host serverspace.us: Sunucu adresini çözümler.
hostname -I: Yerel adresleri gösterir.
wget file_name(link): Bir dosyayı indirir.
netstat -pnltu: Sunucuda dinlenen portları gösterir.

Uzaktan Bağlantı

Uzaktan bağlantı komutları, kullanıcıların uzak sunuculara güvenli bir şekilde bağlanmalarını sağlar. ssh, güvenli kabuk (SSH) protokolü üzerinden uzak bir sunucuya erişmek için kullanılır ve güvenli veri iletişimi sağlar. telnet, daha eski bir protokoldür ve genellikle güvenli olmayan bağlantılar için kullanılır. Bu komutlar, sistem yöneticilerine ve IT profesyonellerine, uzaktan sunucuları yönetme ve sorun giderme yeteneği verir, bu da özellikle büyük ve karmaşık ağ yapılarında hayati öneme sahiptir.

ssh root@host: Bir uzak sunucuya root olarak SSH üzerinden bağlanır.
ssh -p port_number user@host: Belirli bir port üzerinden bir sunucuya bağlanır.
ssh host: Varsayılan SSH bağlantısını kullanır.
telnet host: Telnet üzerinden bağlanır (23. port).

Sunucu ihtiyaçlarınız için Narweb VDS paketlerimize göz atabilirsiniz: VDS Sunucu | Enterprise SSD Dedicated Sanal Sunucu Yüksek Performans | Narweb

Bu yazımızı beğendiyseniz benzer konuda aşağıdaki yazılarımıza da göz atabilirsiniz:

Linux Depolama Terminolojisi Ve Kavramlarına Giriş | Narweb.net Blog

Ubuntu 20.04’de Kullanıcılar Nasıl Eklenir Veya Silinir | Narweb.net Blog

Sudoers Dosyasını Nasıl Düzenlerim | Narweb.net Blog

Linux Sunucu Kaynaklarınızı İzlemek İçin Temel Araçlar: Top, Netstat, Du Ve Daha Fazlası | Narweb.net Blog

Linux Süreç (Process) Yönetimi: Ps, Kill Ve Nice Ile Ustalaşma | Narweb.net Blog

Ubuntu Linux: Kapsamlı Bir Giriş | Narweb.net Blog

LEMP Stack Nedir Ve Ubuntu Üzerine Nasıl Kurulur Ve Kullanılır? | Narweb.net Blog

Fail2ban Nedir? Ubuntu Üzerinde Nasıl Kurulur Ve Kullanılır? | Narweb.net Blog

Ubuntu 18.04 LTS’den Ubuntu 20.04 LTS’ye Yükseltme Rehberi | Narweb.net Blog

Ubuntu şifre Sıfırlama Nasıl Yapılır? (2 Farklı Metot: Recovery Mode Ve Ubuntu CD Ile Başlatarak) | Narweb.net Blog