Ubuntu Linux: Kapsamlı Bir Giriş

Linux Nedir?

Linux, ilk olarak 1991’de Linus Torvalds tarafından geliştirilen, açık kaynaklı bir işletim sistemi çekirdeğidir. Unix tabanlı işletim sistemlerinin özelliklerini ve işlevlerini taklit ederek, donanım ve yazılım arasında bir arabirim görevi görür.

Linux çekirdeği, birçok farklı dağıtımda kullanılır. Bu dağıtımlar, işletim sistemi çekirdeği etrafında toplanmış, genellikle önceden yüklenmiş uygulamalar ve araçlar setini içerir. Debian, Ubuntu, Fedora ve CentOS, Linux’un bazı popüler dağıtımlarından sadece birkaçıdır.

Ubuntu’nun Debian Temeli

Ubuntu, Debian dağıtımı üzerine inşa edilmiş bir Linux dağıtımıdır. Debian’ın stabilitesini ve güvenilirliğini temel alırken, aynı zamanda kullanıcı dostu bir arayüz ve geniş yazılım desteği sunar.

Ubuntu: Kullanıcı Dostu Bir Linux Dağıtımı

Ubuntu, kullanıcı dostu bir Linux dağıtımı olmasıyla bilinen, ücretsiz ve açık kaynaklı bir işletim sistemidir. Güney Afrika’da geliştirilmiş olan Ubuntu, “insanlık” veya “insanlara yönelik” anlamına gelen Zulu dilinde bir terimdir. Ubuntu’nun hedefi, bilgisayar kullanıcılarına kullanımı kolay ve güvenli bir işletim sistemi sunmaktır.

Ubuntu Felsefesi

Ubuntu’nun ismi, işletim sisteminin altında yatan felsefeyi de ifade eder. Ubuntu, kullanıcıların bilgisayarları üzerinde tam kontrol sahibi olmalarını ve yazılımın özgür ve açık olmasını savunur. Ayrıca, Ubuntu’nun arkasındaki topluluk, bilgi paylaşımını ve birbirine yardım etmeyi teşvik eder.

Ubuntu Sunucu ve Desktop Sürümleri

Ubuntu, masaüstü ve sunucu sürümleri olmak üzere iki ana sürüm sunar. Masaüstü sürümü, ev ve iş kullanıcılarına yöneliktir ve kullanıcı dostu bir grafik kullanıcı arayüzü (GUI) sunar. Ubuntu Masaüstü, web tarama, e-posta, ofis yazılımı ve çok daha fazlası gibi geniş bir yazılım yelpazesi ile birlikte gelir.

Öte yandan, Ubuntu Sunucu sürümü genellikle veri merkezleri ve bulut hizmetleri için tasarlanmıştır. Bu sürüm, daha az kaynak tüketmek ve daha fazla ağ işlevselliği sunmak için genellikle komut satırı tabanlıdır.

Ubuntu Sürüm Sistemi ve LTS Sürümler

Ubuntu sürümleri genellikle “YY.MM” formatında adlandırılır, örneğin 20.04 veya 18.04. Bu numaraların ilk kısmı, sürümün yayınlandığı yılı, ikinci kısmı ise yayınlandığı ayı temsil eder. Ubuntu genellikle Nisan ve Ekim aylarında yeni bir sürüm çıkarır.

Her iki yılda bir, çift yıllarda Nisan ayında çıkan sürümler, özellikle önemlidir çünkü bunlar “LTS” veya “Uzun Süreli Destek” sürümleri olarak adlandırılır. Yani, 20.04 ve 18.04 gibi sürümler LTS sürümleridir. LTS sürümleri, standart sürümlerden daha uzun süreli destek sunarlar, bu süre genellikle beş yıldır. Bu, LTS sürümünün çıktığı tarihten itibaren beş yıl boyunca güvenlik güncellemeleri ve düzeltme paketleri alacağı anlamına gelir.

LTS sürümleri, genellikle daha kararlı ve güvenilir oldukları için işletmeler ve uzun vadeli projeler tarafından tercih edilir. Her LTS sürümü çıktıktan sonra, kullanıcılar, sistemin genel sağlamlığı ve sürekli güncellemeler sayesinde bir sonraki LTS sürümüne kadar bu sürümü kullanmayı sürdürebilirler.

Ubuntu Dağıtımlarını İndirme

Ubuntu dağıtımlarını resmi Ubuntu web sitesinden indirebilirsiniz. Masaüstü sürümü için burayı ve sunucu sürümü için burayı ziyaret edebilirsiniz. Her iki durumda da, indirme sayfası sizi bir ISO dosyasına yönlendirecektir. Bu dosyayı bir DVD’ye yazabilir veya USB flash sürücüye yükleyerek, Ubuntu’yu bilgisayarınıza kurabilirsiniz.

Ubuntu’nun Destek ve Topluluk Yapısı

Ubuntu, dünya çapında geniş bir kullanıcı ve geliştirici topluluğuna sahiptir. Bu, işletim sisteminin sürekli olarak güncellenmesini ve geliştirilmesini sağlar. Ayrıca, kullanıcıların karşılaştığı sorunlara çözüm bulmalarına yardımcı olacak çok sayıda kaynak bulunmaktadır.

1. Resmi Destek: Canonical, Ubuntu’nun resmi geliştiricisi ve bakım sağlayıcısıdır. Canonical, işletmeler ve bireysel kullanıcılar için çeşitli destek planları sunar. Bu planlar genellikle güvenlik güncellemeleri, düzeltmeler ve diğer bakım hizmetlerini içerir.
2. Topluluk Forumları: Ubuntu topluluğu, kullanıcılara yardımcı olmak için çeşitli forumlar ve tartışma grupları oluşturmuştur. Bunlardan en popüler olanı Ubuntu Forums ve Ask Ubuntu sayfalarıdır. Bu forumlarda, kullanıcılar karşılaştıkları sorunları paylaşabilir ve diğer kullanıcılardan yardım alabilirler.
3. Belgelendirme: Ubuntu, kullanıcıları ve geliştiricileri için geniş çaplı bir belgelendirme sunar. Bu belgelendirme, Ubuntu’yu nasıl kullanacaklarına, sistem yönetimi, ağ yapılandırma, yazılım geliştirme ve diğer birçok konuya dair bilgi sağlar.
4. Yerel Topluluklar (LoCos): Dünya çapında birçok yerel Ubuntu topluluğu (LoCos) bulunmaktadır. Bu topluluklar, kullanıcılara yerel düzeyde destek ve eğitim sağlar. Ayrıca, birçok yerel topluluk çeşitli etkinlikler ve buluşmalar düzenler.
5. Geliştirici Topluluğu: Ubuntu’nun geniş geliştirici topluluğu, sürekli olarak yeni özellikler ve düzeltmeler ekler. Geliştiriciler, Ubuntu’yu geliştirmek ve yeni projelere katkıda bulunmak için çeşitli platformları ve araçları kullanabilirler.

Bu destek kaynakları ve topluluk yapısı, Ubuntu’nun sürekli olarak güncellenmesini, geliştirilmesini ve kullanıcılarına mükemmel bir destek sağlamasını mümkün kılar. Her seviyeden kullanıcılar, bu kaynakları kullanarak Ubuntu’yu en iyi şekilde kullanabilir ve ona katkıda bulunabilirler.

Ubuntu’da Yazılım Yönetimi

Ubuntu, paket yönetimi ve yazılım dağıtımı konusunda kullanıcılarına geniş seçenekler sunar.

1. APT (Advanced Package Tool): Ubuntu’nun en popüler yazılım yönetim aracı, Debian tabanlı tüm sistemlerde kullanılan APT’dir. APT, terminal üzerinden yazılım kurulumu, güncellemesi ve kaldırması için güçlü bir araçtır. Ayrıca, bağımlılıkları otomatik olarak yönetir, böylece kullanıcıların tek tek paketleri yönetmek zorunda kalmalarını önler.
2. dpkg: dpkg, Debian paketlerini yönetmek için bir başka araçtır. APT’nin aksine, dpkg bağımlılıkları otomatik olarak yönetmez, ancak daha düşük seviye işlemler için kullanılır ve genellikle APT ile birlikte çalışır.
3. Snap: Snap, Canonical tarafından geliştirilmiş bir yazılım paketleme ve dağıtım sistemidir. Snap’ler, bağımlılıkları içerisine alarak uygulamaların herhangi bir Linux işletim sistemi üzerinde güvenli ve izole bir şekilde çalışmasını sağlar. Ubuntu Software Center üzerinden veya terminalden snap komutu ile yüklenip kaldırılabilirler.
4. Ubuntu Software Center: Ubuntu Software Center, kullanıcıların grafik arayüz üzerinden yazılım yüklemesini sağlar. Hem Debian paketlerini (APT ile) hem de Snap paketlerini destekler.
5. PPA (Personal Package Archives): PPA’lar, kullanıcıların ve geliştiricilerin, Ubuntu’nun resmi depolarında bulunmayan yazılımları dağıtmasına olanak sağlar. Bir PPA ekledikten sonra, içerdiği yazılımlar APT ile yüklenebilir.
6. Auto-updates: Ubuntu, güvenlik güncellemeleri ve düzeltmeleri otomatik olarak yüklemek için bir mekanizma sunar. Bu, sistemin güncel ve güvende kalmasını sağlar.

Bu araçlar ve özellikler, Ubuntu’da yazılım yönetiminin esnek ve güçlü olmasını sağlar. Kullanıcılar, ihtiyaçlarına ve tercihlerine göre en uygun yöntemi seçebilirler.

Ubuntu Terminal ve Bash Komutları

Birçok Linux dağıtımında olduğu gibi, Ubuntu’nun gücünün büyük bir kısmı, Terminal (komut satırı arayüzü) üzerinden erişilebilir. Terminal, dosya yönetiminden sistem ayarlarına kadar birçok işlemi yapmanıza olanak sağlar. Bash (Bourne Again Shell), Ubuntu’da varsayılan olarak gelen bir shell’dir ve bir dizi komut ve özellik sunar.

Terminal ve Bash, Ubuntu’nun çekirdeğini oluşturur ve kullanıcılara işletim sistemi üzerinde daha fazla kontrol sağlar. İşte Bash’ta en yaygın kullanılan ve faydalı komutlardan bazıları:

1. ls Komutu: Bu komut, bulunduğunuz dizindeki tüm dosya ve klasörleri listeler. ls -l seçeneğini kullanarak daha ayrıntılı bilgi alabilirsiniz ve ls -a seçeneği ile gizli dosyaları da görüntüleyebilirsiniz.
2. cd Komutu: Bu komut, dizinler arasında geçiş yapmanızı sağlar. Örneğin, “Downloads” dizinine gitmek için cd Downloads komutunu kullanabilirsiniz.
3. pwd Komutu: Bu komut, mevcut çalışma dizininin tam yolunu görüntüler.
4. cp Komutu: Bu komut, dosyaları kopyalar. Örneğin, bir dosyayı kopyalamak için cp source destination kullanabilirsiniz.
5. mv Komutu: Bu komut, dosyaları taşır veya yeniden adlandırır. Örneğin, bir dosyayı taşımak için mv source destination kullanabilirsiniz.
6. rm Komutu: Bu komut, dosyaları ve dizinleri siler. rm -r seçeneği, bir dizin ve içindeki tüm dosyaları siler.
7. cat Komutu: Bu komut, dosya içeriğini görüntüler. Örneğin, bir dosyanın içeriğini görüntülemek için cat filename kullanabilirsiniz.
8. nano, vi, emacs Komutları: Bunlar, terminal üzerinden dosyaları düzenlemenizi sağlayan metin düzenleyicilerdir.
9. sudo Komutu: Bu komut, diğer komutların önüne eklenerek, o komutları süper kullanıcı (root) yetkileri ile çalıştırmanızı sağlar.
10. man Komutu: Bu komut, diğer komutlar hakkında yardım ve bilgi almanızı sağlar. Örneğin, ls komutu hakkında bilgi almak için man ls komutunu kullanabilirsiniz.

Bu komutlar, birçok temel görevi gerçekleştirmenize yardımcı olacaktır. Ancak, Bash’in sağladığı özelliklerin çok daha fazlası vardır ve bu komutları öğrenerek işletim sistemi üzerinde daha fazla kontrol sahibi olabilirsiniz.

Ubuntu’nun Güvenlik Özellikleri

1. Güncellemeler ve Yamanlar: Ubuntu, düzenli güvenlik güncellemeleri ve yamaları sağlar. Bu güncellemeler genellikle otomatik olarak indirilir ve yüklenir, bu da kullanıcının sisteminin sürekli olarak en son güvenlik standartlarına uygun olduğunu garanti eder. Bu özellikle, son zamanlarda keşfedilen güvenlik açıklarına karşı korunma anlamına gelir.
2. Gelişmiş Güvenlik Duvarı: Ubuntu, UFW (Uncomplicated Firewall) adı verilen bir güvenlik duvarı ile birlikte gelir. Bu, kullanıcıların belirli hizmetlere ve uygulamalara erişimi kontrol etmesine ve böylece sistemin güvenliğini artırmasına olanak sağlar.
3. AppArmor: AppArmor, bir güvenlik modülüdür ve uygulamaların ne tür sistem kaynaklarına erişebileceğini sınırlamak için kullanılır. Bu, zararlı veya hatalı bir uygulamanın sistemi tehlikeye atmasını önler.
4. SELinux: Security-Enhanced Linux (SELinux) da Ubuntu’da kullanılabilir. Bu, daha detaylı ve granüler erişim kontrolü sağlayan bir güvenlik modülüdür.
5. Tam Disk Şifrelemesi: Ubuntu, tam disk şifrelemesi (Full Disk Encryption – FDE) özelliği sunar. Bu, tüm sabit sürücünüzün verilerini şifreler, böylece fiziksel erişim durumunda bile verilerinizin çalınmasını önler.
6. Home Directory Şifrelemesi: Ubuntu, kullanıcının ev dizinindeki verileri şifreleme seçeneği de sunar. Bu, her kullanıcının kişisel verilerini korumasını sağlar.
7. Sandboxing: Ubuntu, bazı uygulamaları sanal kutular veya “sandbox”larda çalıştırma yeteneğine sahiptir. Bu, uygulamanın geri kalan sistem üzerindeki etkisini sınırlar ve potansiyel zararı minimize eder.

Ubuntu’nun bu güvenlik özellikleri, kullanıcıların verilerini ve sistemlerini korumalarına yardımcı olur. Her bir özellik, işletim sisteminin genel güvenlik yapısının önemli bir parçasıdır ve Ubuntu’nun bütünsel bir güvenlik yaklaşımı benimsediğini gösterir.

Ubuntu ile Cloud Computing

1. Ubuntu Images: Ubuntu, çeşitli bulut platformları için optimize edilmiş resimler (images) sunar. Bu resimler, Amazon Web Services (AWS), Google Cloud Platform (GCP), Microsoft Azure ve daha birçok hizmet üzerinde kolayca dağıtılabilir. Bu önceden yapılandırılmış ve optimize edilmiş resimler, bulut altyapınıza hızla ve kolayca Ubuntu’yu eklemenizi sağlar.
2. Juju: Juju, Ubuntu tarafından geliştirilen bir hizmet orkestrasyon aracıdır. Birden fazla bulut ve sunucu platformunda hizmetlerin dağıtımını ve yönetimini basitleştirir. Bu, kullanıcıların bulut hizmetlerini daha verimli bir şekilde yönetmelerini sağlar.
3. MAAS (Metal as a Service): MAAS, fiziksel sunucuları bulut gibi yönetmenizi sağlayan bir hizmettir. Fiziksel sunucuların dağıtımını, yapılandırılmasını ve yönetimini otomatikleştirir. Bu, özel bulut altyapıları oluşturmak için kullanılabilir.
4. LXD: LXD, sistem konteynerlerinin hızlı ve kolay dağıtımını sağlayan bir konteyner hiperdüzeyidir. Bu, bulutta veya kendi donanımınızda birden çok izole edilmiş Ubuntu sistemlerini çalıştırmanızı sağlar.
5. Snaps: Snaps, uygulamaların herhangi bir Linux işletim sistemi üzerinde güvenli ve izole bir şekilde çalışmasını sağlayan bir paketleme formatıdır. Snaps, uygulamaların bulut ortamlarında hızlı ve kolay bir şekilde dağıtılmasını sağlar.
6. Charmed Kubernetes: Ubuntu, Kubernetes dağıtımını kolaylaştırmak için Charmed Kubernetes’i sunar. Kubernetes, açık kaynaklı bir platformdur ve uygulamaları ölçeklemek ve yönetmek için konteyner teknolojisi kullanır.

Bu özellikler ve araçlar, Ubuntu’yu bulut bilişim için ideal bir seçenek yapar. Ubuntu, bulut platformlarındaki uygulamaların hızlı, güvenli ve verimli bir şekilde dağıtılmasını ve yönetilmesini sağlar.

Bazı resmi Ubuntu ve diğer kaynaklara doğrudan linkler aşağıda verilmiştir:

1. Ubuntu indirme sayfası
2. Ubuntu Desktop hakkında bilgi
3. Ubuntu Server hakkında bilgi
4. Ubuntu’nun sürüm zaman çizelgesi ve LTS sürümleri
5. Ubuntu’nun güvenlik özellikleri
6. Ubuntu Terminal ve Bash komutları
7. Ubuntu’da sanallaştırma
8. Ubuntu ve Cloud Computing
9. Ubuntu ve Juju
10. Ubuntu ve MAAS
11. Ubuntu ve LXD
12. Ubuntu Snaps
13. Charmed Kubernetes

Bu linkler, Ubuntu ve ilgili konular hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek için başvurulabilecek resmi kaynakları içerir.

Ubuntu’da Sanallaştırma

Ubuntu, bir dizi sanallaştırma aracını destekler ve bu araçlar, sanal makinaların ve konteynerlerin oluşturulması ve yönetilmesi için kapsamlı çözümler sunar.

1. KVM (Kernel-based Virtual Machine): Ubuntu’nun ana sanallaştırma çözümü KVM’dir. KVM, çekirdek düzeyinde sanallaştırma sağlar, bu da yüksek performans ve verimlilik anlamına gelir. KVM, tam özellikli sanal makineler oluşturmanıza olanak sağlar ve genellikle bir hypervisor olarak kullanılır.
2. QEMU: QEMU, KVM ile birlikte sıklıkla kullanılan açık kaynaklı bir sanallaştırma yazılımıdır. QEMU, bir dizi farklı işlemci türünü emüle edebilir, bu da farklı türdeki sanal makinelerin oluşturulmasını sağlar.
3. Libvirt: Libvirt, sanal makineleri ve diğer sanallaştırma işlemlerini yönetmek için kullanılan bir araç setidir. Genellikle KVM ve QEMU ile birlikte kullanılır ve sanal makinelerin oluşturulması, yönetilmesi ve izlenmesi için bir API sunar.
4. VirtualBox: VirtualBox, genellikle masaüstü ortamlarında kullanılan başka bir sanallaştırma yazılımıdır. Basit kullanıcı arayüzü ve kurulum süreci sayesinde, yeni başlayanlar için idealdir. Ubuntu’nun yanı sıra, diğer birçok işletim sistemini de destekler.
5. LXD: Ubuntu’nun kendi LXD hiperdüzeyi, sistem konteynerlerinin hızlı ve kolay dağıtımını sağlar. LXD, VM’lerle karşılaştırıldığında daha hafif ve daha hızlı çalışan, daha düşük sistem kaynaklarına ihtiyaç duyan konteyner tabanlı sanallaştırma sağlar.
6. Docker: Docker, uygulama konteynerlerini oluşturmak ve dağıtmak için genellikle kullanılır. Docker, uygulamaların tek bir sistem üzerinde izole bir şekilde çalışmasını sağlar.

Bu araçlar, Ubuntu’da sanallaştırmanın genel çözümlerini sunar ve çeşitli kullanım durumlarına hizmet eder. Bu sayede, kullanıcılar ihtiyaçlarına göre en uygun sanallaştırma aracını seçebilirler.

Sonuç olarak, Ubuntu’nun kullanıcı dostu arayüzü, geniş yazılım desteği ve güçlü topluluk yapısı, hem yeni başlayanlar hem de deneyimli kullanıcılar için ideal bir seçimdir. Ubuntu’nun bu geniş özellikler yelpazesi, sizin ve ekibinizin ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli esnekliği ve gücü sağlar.

Web hosting ihtiyaçlarınız için Narweb web hosting paketlerine göz atabilirsiniz: Linux Hosting | Uygun Fiyat ve Yüksek Hızlı Enterprise SSD Hosting | Narweb

Sunucu ihtiyaçlarınız için Narweb VDS paketlerimize göz atabilirsiniz: VDS Sunucu | Enterprise SSD Dedicated Sanal Sunucu Yüksek Performans | Narweb

Ayrıca sitemizde daha önce yayınladığımız bu yazılar da dikkatinizi çekebilir:

Node.js Nedir, Ubuntu Üzerine Nasıl Kurulur Ve Kullanılır? | Narweb.net Blog

En Kolay Şekilde OpenVPN Kurulumu Ve Kullanımı | Narweb.net Blog

Ubuntu 20.04 Sunucu Kurulduktan Sonra Ilk Yapılması Gerekenler | Narweb.net Blog

Ubuntu 20.04 üzerine Plesk Hosting Kontrol Paneli Kurulumu Nasıl Yapılır? | Narweb.net Blog

En Çok Kullanılan 20 Linux Komutu Ve örnekleri | Narweb.net Blog

Ubuntu 20.04’te SSH Keys (Anahtarları) Nasıl Oluşturulur Ve Kullanılır? | Narweb.net Blog

SSH Temelleri: SSH Sunucuları, İstemcileri Ve Anahtarlarla Çalışma | Narweb.net Blog

Ubuntu şifre Sıfırlama Nasıl Yapılır? (2 Farklı Metot: Recovery Mode Ve Ubuntu CD Ile Başlatarak) | Narweb.net Blog